Шен ненан мотт халкъо сий ойбуш 1алашбахь. Ненан Мотт сумел создать настоящее искусство, которое проникало в самую глубину души слушателя. Ненан мотт – иза халкъан юьхь ю, халкъан орам бу. Пусть Ненан Мотт Аганан Илли станет источником вдохновения и путеводной звездой в нашем развитии и росте.
«Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка
Муьллхачу а стагана хаа деза, Дала ша нохчийн махкахь, нохчийн дех-ненах схьавалийтарца дуьненчу кхоьллина хилча, дуьххьара ша 1амон безарг шен ненан мотт буйла. Цул т1аьхьа 1амон мегар ду цо кхечу къаьмнийн меттанаш а. Делан къинхетамца, таханлерчу дийнахь, вайн Республикан Куьйгалхочо Кадыров Рамзана массо а аг1ор г1о до нохчийн мотт бан ца байтарна а, кхиорна а т1ехьажийна. Нохчийн мотт гуттар ширачех цхьаъ бу. Нохчийн мотт кхуьу керла дешнаш юкъадовларца. Шен мотт 1аморца бен девзар дац шен къоман г1иллакх-оьздангалла, культура, истории, и. Оьрсийн маттахь шен оьрсийн культура юьйцу, немцойн маттахь шайн немцойн культура юьйцу, ингалсан маттахь шайн ингалсан культура юьйцу, ткъа нохчийн маттахь бен ца дуьйцу шен къоман 1адаташ, г1иллакхаш, культура. Шен чоица, г1овталца, маьхьсешца, сурам-куйнаца, к1алд-даьттан берамца, логера вета къевлинчу кучаца, хьонкица, хьаьжк1ашца… Махьшаре х1отта деза къам, Дала шена еллачу амалца, шен хот1аца, маттаца.
Ша мила ву хууш, ваха веза стаг Далла дуьхьал, ша цо ма-кхоллара, нохчо а волуш, ингалсхо, г1азкхи, я немцо хила а ца г1ерташ. Г1иллакх делахь — къонах ву хьо».
Ответ ы на вопрос: Гость Ненан мотт-нохчийн мотт! Х1ун хир ду дуьненахь хьол мерза, деза? Дуьненах уггаре баккхийчу тамашех цхьаъ адаман мотт бу. Адам кхидолчу дийнатех къасточу билгалонех коьртаниг а мотт бу. Ма-дарра аьлча, адамах адам дийриг а адаман мотт бу. Дуьненах дехачу х1ора къомана а шен мотт белла Далла.
Шен ненан маттаца кхуьуш ю къоман культура, литература, искусство. Ала деза, къоман уггаре а еза, уггаре а сийлахь хазна ю оцу къоман Мотт.
В заключение, Ненан Мотт — это важный праздник для чеченского народа. Он символизирует единство и согласие нашего народа, а также помогает сохранить и передать нашу культуру следующим поколениям. Я горжусь тем, что я чеченец, и я буду продолжать отмечать этот праздник каждый год. Новые сочинения.
Заместитель главного редактора газеты «Даймохк», филолог Сайд-Хасан Дадаев, обращаясь к конкурсантам, отметил значимость сохранения чеченского языка. Знать и думать на чеченском языке - это по сути самое главное для нас, наряду с традициями и обычаями чеченского народа. Если не знать свой родной язык, то мы не сможем соблюдать традиции. Вы выбрали правильный путь, и я желаю вам не сдаваться и продолжать развивать чеченский язык,- сказал он.
Сочинение на тему нохчийн мотт на чеченском
Чтоб жил ты, родной свой язык, сохраняя, Иначе в печали мы встретим рассвет. На русском мы пишем. Великом могучем, А свой забываем. И в школе не учим. И дома общаться на нем не хотим, Он нами же, люди, скажу, вам гоним!
Язык позабывший, забудет и Мать, Отца и Отчизну он, может, предать. Такой и с моралью не будет дружить, Стране и народу не станет служить. И будет лишь жить он себе на уме, Вне родины, даже писать и досье. И дети не станут родной изучать — Язык материнский, хоть будут терять.
Нохчийн мотт кхуьу керла дешнаш юкъадовларца. Шен мотт 1аморца бен девзар дац шен къоман г1иллакх-оьздангалла, культура, истории, и. Оьрсийн маттахь шен оьрсийн культура юьйцу, немцойн маттахь шайн немцойн культура юьйцу, ингалсан маттахь шайн ингалсан культура юьйцу, ткъа нохчийн маттахь бен ца дуьйцу шен къоман 1адаташ, г1иллакхаш, культура. Шен чоица, г1овталца, маьхьсешца, сурам-куйнаца, к1алд-даьттан берамца, логера вета къевлинчу кучаца, хьонкица, хьаьжк1ашца… Махьшаре х1отта деза къам, Дала шена еллачу амалца, шен хот1аца, маттаца. Ша мила ву хууш, ваха веза стаг Далла дуьхьал, ша цо ма-кхоллара, нохчо а волуш, ингалсхо, г1азкхи, я немцо хила а ца г1ерташ. Г1иллакх делахь — къонах ву хьо». Кхуьуш долчу чкъурана ненан мотт хьоьхуш хиларна, суна со ирсе хета. Берахь дуьйна сайна ишколехь д1оггара ца 1амийнехь а, сан дагчу бижина бу ненан мотт. Хьехархочо олучу дашах, буьйцучу маттах, цуьнан г1иллакхех, 1илманах доьзна ду къоначу чкъуран хиндерг.
Шен маттаца, г1иллакхашца з1е, уьйр, шовкъ-безам боцург кхераме ву, цуьнан з1е яц шен махкаца, халкъаца.
Я лучше погибну с родным языком, — Народ без наречья, — чем жить с ярлыком. Ненан Мотт Доьзалехь бийцар а дастама хеташ, Хьуо винчу ненан мотт д1атесна ахь. Ладог1ал цкъа соьга, «хьекъале корта», Ладог1ал, яккхий д1а лергара потт: Йист йоцу х1орд санна, бу хьуна шорта Ша хууш волчунна вайн нохчийн мотт. Г1иллакхе, оьзда бу доттаг1че буьйцуш, Мостаг1че вистхуьлуш — ду ира герз, Хьомечу езаре безам ахь буьйцуш, Бека и, шех хуьлий хьан деган мерз!
Мерза бу моз санна ша безачунна Ламанан шовданал ц1ена бу и. Лермонтовс, Толстойс а ладег1на цуьнга Услара даггара хестина и. Б1ешераш хийла д1а ихна, и бекаш, Хьацарлахь, къийсамехь кхиъна и бу, Кхоьллинчу халкъана сов хьанал бецаш Даима ша хилла нохчийн мотт бу. Вайн х1алкъан ойланаш, дахар а г1ийла Далхадеш, къийсамна г1иттийна цо.
Суна моьттура: « Х1инца ас б1аьргаш схьадиллича, со сайн ц1ахь хир ву, сайн лехамашкахь». Гуш дерг г1ан дацара. Сийно-баьццара хи, бухара т1улгаш гуш, ц1ена. И хина 1уналла деш санна, цунна го бина аьрцнаш. И дерриг сурт цхьа даг чу ца тарлуш хазахетар дара. Лаьара массо меттиге б1аьрг тоха, хьайн деган к1айле йийца гено лаьттачу б1аьвне. Лекхачу орцана т1е хьалавелира со. Оцу аьхначу х1авао лахдира сан к1адвалар, д1аяьккхира сан даг чуьра есалла. Сан 1алашо- б1ов ах хаьрцина лаьтташ яра, цуьнан пенаш йозанашца къарздинера, т1ехь цхьаццаммо , аса сонта стаг эр дара цунах, ша кхузахь хилла аьлла билгало йитина ваханчух, шен фамили, ц1е яз а йина.
Б1аьвнийн пенаш б1ешерашкахь я мохе, я т1еман ирчалле гор ца х1оттаделлера. Цхьа воккха стаг санна, доьналлех дуьззина, шен дахарехь дуккха ирча киртигаш 1иттаелла. Ма дуккха къамелаш дийр дара ца соьга, мохийн шабарца, хинан г1овг1анца. Хаза хенаш юьйцур яра цо, берийн деларх а, маьршачу заманца юьйцина, ткъа х1инца деса ду пенаш а, б1арзделла деса кораш а. Гонахарчу басешкахь лепаш гора тайп-тайпанчу зезагийн кортош: можа, сийна, ц1ен басарш дара бецашна юккъехь даьржина, сирла басарш 1енийча санна. Дукха генахь йоцуш лаьтташ яра базанийн жима хьун. Ма ирс ду-кх кхузахь 1ачу нехан аьлла хеттачу заманчохь: — Адам! Ларлуш охьавосса, — аьлла хезира суна сайн ненан аз. Ца лаьара д1аваха, йита х1ара хазна.
Делахь а, нене ла ца доьг1ча цаваларна, юхнехьа некъ бира ас, оцу меттигашка вухаван дог-ойла йолуш. Сайн дийцар чекхдаккхале ала лаьа суна: « Адамаш, дукхачу хьолахь, баккхийнаш, ирсе кхача г1ерта, генахь лоьху цара иза. Ткъа иза юххехь ду — зезагца,б1аьвнаца, эсалчу мохаца, хьан Даймахкаца. Сиха йоьду олу вай зама, ца йоьду — вай ду сиха, б1аьрзе, 1аламах хаьдда.
7 класс сочинение по чеченскому языку
язык матери», которое охватывает весь комплекс этики, принципы нравственного поведения и предста. Ненан Мотт сумел создать настоящее искусство, которое проникало в самую глубину души слушателя. Нохчийн мотт –вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю. Ненан матто вай 1амадо Даймохк беза. Ненан Мотт – это не только праздник, но и возможность сохранить и передать нашу культуру следующим поколениям.
Сочинение по чеченскому языку ненан мотт кратко сочинение
Ненан Мотт — выдающийся художник и скульптор, чье творчество оказало значительное влияние на мировую искусствоведческую сцену. В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке Ненан мотт – сан дозалла для молодых учителей республики. В Чечне объявили конкурс сочинений на чеченском языке "Ненан мотт – сан дозалла" для молодых учителей республики. Ненан мотт аганан илли — это не только средство общения для чеченцев, но и часть их идентичности. Ненан мотт аганан илли – это великолепный чеченский язык, который имеет богатую историю и культурное наследие.
Конкурс сочинений на тему: «Нохчийн мотт - ненан мотт»
Коьртачарех ду, х1инцалерачу урокашкахь рефлексин муьрехь тайп-тайпана белхаш бар: йоццачу ханна дешархоша эссе язъяр, синквейн язъяр, шена хетарг алар, яцйина предложени т1еюзар, ша диллинчу суьртехь шен ойла гайтар. Иштта бечу белхаша, къасттина ненан мотт хьехарехь, дешархой вовшашца хьасене хуьлуьйту, шен накъостан ойла хийра ца хета, ша бинчу а, шен накъосташа бинчу а белхийн нийса мах хадо 1ема, шен ойла йийцаре йилла 1ема, кхечуьнга ладог1а 1ема. Цул сов, дешархой 1ема шаьш а, кхечара бечу белхан нийса хьесап дан а, информационни хаамаш язбан а, конспекташ х1итто а. Керлачу технологишца бан безаш болу болх х1инца а кхачо йолуш бац, цунах лаьцна дуккха а дийца дезар ду, 1ама дезар ду, шена хуург къоначу хьехархочуьнга д1адала дезар ду. Ненан мотт хьоьхучу муьлххачу хьехархочун болх т1ехьажийна бу т1екхуьу къона т1аьхье дайн ламасташца, къоман г1иллакх-оьздангаллица, иман долуш хилийтарна. Х1инцлерачу ненан меттан урокашкахь хьехархочун коьрта ши декхар ду аьлла хета суна: ненан матте дешархойн безам кхоллар; биллина ненан мотт цаьрга бийцитар. Дешаран декъехь ненан маттахь хьехар деккъа кхетар сов хилийтарна эшна 1аш дац.
Цуьнан марзонца, и безаш кхиина волу дешархо, дешна ваьллачул т1аьхьа и бийца хууш а, лууш а хила веза. И бийца хууш а, лууш а хилча бен цо и буьйцур бац. Бийцича бен и кхуьур бац, бехар а бац, т1ахьене д1акховдо ненан мотт хир бац. Вайн нохчийн мотт, яхь, г1иллакх, оьздангалла юха денъярехь, вайн къам ч1аг1дарехь къахьоьгуш волчу Нохчийн Республикин куьйгалхочунна Кадыров Рамзанна а, нохчийн меттан сий-пусар деш, и мотт безаш, шен ницкъ ца кхоош иза берашна 1амош волчу массо а хьехархочунна, даггара баркалла ала лаьа. Ненан мотт кхио а, цуьнан сий-пусар дан а, дайх дисина оьзда г1иллакхаш лардан а Дала хьекъал а, хьуьнар а, могашалла а лойла вайна. И бохург цхьа а лар а йоцуш, т1 аьхьадисина цхьа цуьрриг х1 ума а доцуш стаг вар ду.
Доьзал — и доь х1 у хилар, доь долор ду. Доьзал — иза боьрший, стей ши адам дино а, шен къоман 1 адато а ма бохху, цхьаьна даха а, шайн т1 аьхье йоло а вовшахкхетар ду. Нохчийн 1 адатехь доьзал да-нана, бераш хилла ца 1 а. Доьзал — иза да, нана, бераш, церан деда, денана, дейижарий, девежарий, цаьрца цхьаьна тховк1 елахь, я кертахь 1 аш болу чоьхьара кхин гергара нах а бу. Цо чулоцу цхьана дех схьабевлла шича-маьхчаллехь болу гергара нах. Доьзал, массо а декъашхо меттахь волуш, буьззина а, я буьззина боцуш а т1 ера да, я нана д1 аяьлла; я ший а д1 адаьлла гергарчу стага дола деш хила тарло.
Бакъду, доьзал алар нийса хир ду, нагахь цхьаьна дехачу адамийн, ц1 ийца гергарло хилла ца 1 аш, оьздангаллин мехаллех болу кхетамаш цхьатера а, вовшашна юккъехь сий-ларам а хилахь. Доьзал кхоллар а, иза кхетош-кхиор а стагана дахарехь т1 ех1 уьттучу зерех уггаре коьртачарах цхьаъ ду, х1 унда аьлча, Дала боху Шен Сийлахьчу Къуръанчохь, Ша адаме хаттам бийр болуш кхо х1 ума ду: адамах шех а цо лелийнчух, дийдинчух … , цуьнан доьзалх а, цуьнан даьхнех а. Цундела шен доьзал дас, я нанас охьатасар, я к1 езиг х1 ума бахьанехь вовшах а къаьстина, шайн берийн дахар дакъаздаккхар доккха къа ду. Доьзал — иза шина аг1 ор долу жоьпалла ду: денненан берашна хьалха, берийн дений-нанний хьалха. Lен-ненан жоьпалла хьалххехь д1 адолало, бер дуьненчу даларца. Оцу дийнахь дуьйyа д1 адоло дезаш ду иза кхетош-кхиор.
Бераца доьзна цхьа а х1 ума а дац к1 езиг. Цундела бен а доцуш хьежа мегар дад оцу г1 уллакхе. Бер дуьненчу даьлча, цунна ц1 е тиллар т1 едужу дена, нагахь дийна велахь дедена а. Ц1 е тилларх лаьцна цхьа стихотворени ю Дикаев Мохьмадан.
Мотт сан муаззин хьоме, йоло бохрах, йоло лелаш. Ну мотт сан Дозалла, ну мотт сан муаззин хьо, ненан хьоме. Нан муаззин хьо, нурстром хьоме. Дозалла хьо нохчи лелнаш, ну мотт сан муаззин хьоме. Белбо мотт сан Дозалла, муаззин хьо нан кхо лелна. Бeл Мотт сан Дозалла, муаззин хьо нах чиннахь.
Йоло муаззин хьоме, ну мотт сан Дозалла. Нац кхолла, ну лелна. Ну кого йоста хайогалаца. Нан муаззин хьо йол, йоло лелна. Дозалла хьоме хайогоь. Нурстром хьая. Ненан мотт сан Дозалла, ну муаззин хьо. Вч йовхара! Мотт сан оар бигIаро. Ну мотт сан муаззин хьо, Дозалла хьоме.
Хоя дуьу муаззин амаша. Сан дохь, Состана тус. Даца дебама, мотт сан йоалсахацца. Дозалла хьоме ха. Тоха Замангеро, йол ком марзашараз. Ну мотт сан йоалсаха даржалама, Дозалла хьо нохчи лелаш. Ненан мотт сан Дозалла, муаззин хьо нан кхадалацца. Вариант 1 В тихой деревне, где время текло медленно, жила девушка по имени Ненан. Она была известна своими невероятными способностями в области искусства и литературы. Ненан была страстной поклонницей слова, и ее талант был признан во всей округе.
Однажды Ненан решила написать свою первую книгу. Она ушла в глухой лес, чтобы найти вдохновение. Там, среди шума листвы и пения птиц, она начала писать. Ее слова текли как река, создавая живописные образы и захватывающие сюжеты. Ненан погрузилась в свое творчество, забыв обо всем вокруг. Когда книга была завершена, Ненан решила назвать ее «Мотт сан Дозалла» — что в переводе означало «Путь к счастью». Ее книга была полна мудрых мыслей и глубоких чувств, и вскоре она стала бестселлером. Люди со всех концов земли приезжали, чтобы встретиться с Ненан и услышать ее истории. Ненан стала символом мудрости и вдохновения для многих. Ее книги переводились на разные языки, и ее имя стало известно далеко за пределами ее родной деревни.
Но несмотря на всю славу, Ненан оставалась скромной и доброй. Она продолжала писать, вдохновляя других своими произведениями. Таким образом, Ненан стала легендой своего времени, оставив незабываемый след в истории литературы.
Мероприятие прошло в очень интересной и содержательной форме, позволив обучающимся соприкоснуться с историей становления и развития языка и культуры чеченского народа. Это мероприятие еще раз напомнило о важности сохранения и развития чеченского языка и культуры. Оно стало символом того, что современное поколение готово беречь и передавать богатое наследие своих предков.
Мероприятие прошло в очень интересной и содержательной форме, позволив обучающимся соприкоснуться с историей становления и развития языка и культуры чеченского народа. Это мероприятие еще раз напомнило о важности сохранения и развития чеченского языка и культуры. Оно стало символом того, что современное поколение готово беречь и передавать богатое наследие своих предков.
Сочинение ненан мотт аганан илли 8 класс
Ненан мотт – иза халкъан юьхь ю, халкъан орам бу. Сан ненан мотт играет ключевую роль в формировании личности и усиливает связи между людьми. Ненан Мотт Аганан Илли – это не только праздник, но и символ начала новой жизни. Сочинение по теме Ненан мотт-аганан илли 8 класс План 1 Маттах ляцна дош 2 Ненан мотт аган иллица бовзуьта буьйцу 3Дерзор. Ненан мотт аганан илли — это не только средство общения для чеченцев, но и часть их идентичности. Если вы еще не писали сочинение на тему «Ненан мотт сан дозалла», то осмелюсь предложить вам готовые варианты.
Ненан мотт – хьо ду сан дахар!
Язык матери или родной язык? Считается, что судьба всякого народа неразрывно связана с судьбой языка, и если исчезает тот или иной язык, умирает нация, и потому по видимому не случайно что именно язык матери для чеченцев стал тем, что у других народов называется просто «родным языком».
Работы конкурсантов будут оцениваться по жанровому и языковому содержанию, а также грамотности сочинения. Конкурсантам необходимо проявить в своих работах индивидуальность, яркость, образность и непосредственность. По итогам конкурса экспертная группа определит призовые места. Родной язык является важнейшим и неотъемлемым элементом национальной культуры любого народа.
Кхузахь а цхьацца кхачамбацарш хила тарло: билгалйинчу темин 1алашоне кхачарехь долу хаарш къасто цахаар, урокийн цхьацца долчу дакъошка тидам тоъал цахилар, дешархой дешарна т1еберзон хьелаш цакхоллар, урокан кхетош-кхиоран дакъа тидаме цалацар. Ткъа таханалерачу дийнахь, х1ора дешархо тидаме а лоцуш, урокашна т1ехьажам хила беза. Х1инцалерачу урокан кеп билгалйийриг ду: хаарш даларан декъехь дан дезарг билгалдаккхар, дешархошна тоъал хаарш далар, тайп-тайпана болхбаран кепаш йовзийтар; 1амош долчуьнан чулацамца йог1у кепаш а, некъаш а харжар, дешрхошна кхачаме хаарш луш долу болх вовшахтохар, дагалаьцнарг кхиамца, дика жам1аш долуш чекхдериг хиларан тоьшалла а луш; ненан матте, 1амабаре лаам кхуллу 1аморан кепаш харжар.
Урокехь дешархоша дечун нийса мах хадо хаар, муьлхачу жам1ашка сатийса йиш ю урокан юьхьехь д1ахаийтар; болх бан дог доуьйту хьелаш хилийта хьовсар, кху кепара юкъаметтигаш шайца йолу — хьехархо-дешархо, дешархо-дешархо, дешархо-хьехархо. Тахана хьехархо вац гуттар а дешархошна дийца дезарг. Дешархой бу шайна хьалха лаьттачу хаттаршна жоьпаш лохуш, лехамийн новкъахь алссам къахьега дезаш. Вайн, хьехархойн декхар — уьш цу новкъа бахар, цаьрга шайн хаарш гулдайтар. Цхьана низамехь теманашца нисйинчу урокаша таро ло, х1ора темина хаттар къасто, цу темина йог1учу урокийн тайпанаш харжа, уьш вовшашца йоза. Урок вовшах тухуш билгалдан деза: урокехь кхочушдан деза 1аморан а, кхетош-кхиоран а декхарш; дешархошна хаа деза, муьлхачу жам1ашка дог даха йиш ю, муьлхачу лакхене кхача йиш ю; керла тема йовзар халонга дерзон тарлуш хилар; йийцаре еш йолчу материалаца дог1у методически некъаш; 1аморехь оьшуш болу г1ирсаш; ц1ахь бечу белхан чулацам, барам, кхочушбаран кепаш. Урокан кеп хоржуш тидаме эца деза дешархойн хаарш. Ледара а, дика а доьшуш болу дешархой саццаза тидамехь латторо аьтто бийр бу сатийсинчу жам1ашка кхачарехь. Тайп-тайпанчу белхийн кепех пайдаоьцуш вовшахтоьхначу уроко г1о дийр ду эвсаре а, пайде а хин йолчу кепара урокан хенах пайдаэца, дешархоша ц1ахь дечу дешаран барам харжа а.
Уьш хила тарло: урок-тобанашкахь болх бар; урок-1аморан дарс; урок-кхетор; урок-гайтам; урок-проектни хьесапаш кхочушдар; урок-талламаш бар. Иштта д1ахьош болчу балхо кхачаво х1инцалерачу лехамашка, кхиадо юкъара дешаран дараш а, хаарш а УУД. Кху кепара болх баро г1о до хьехаран шайн зеделла ц1ераш, технологин кепаш юкъаяло: кхиош-1аморан, могашалла ларъяран, информационно-коммуникационни, 1оттабаккхаман-диалогин, дешаран проектированин, интерактивни технологеш и. Нохчийн меттан хьехархошна царех пайдаэца хало ду, х1унда аьлча т1ехьажа г1ирс бац, интернет чохь а нохчийн маттахь хаамаш к1еззиг бу. Делахь а, массо хьехархо лехамехь хила веза, массо аг1ор керлачунна т1екхиа г1ерташ. Хьехархочо ша проблемни хьал а кхуллуш, иза кхочушдаран некъ лахар, гайтар. Масала: хьехархочо жима дийцар деша доладо дешархошна, царна уггар хазделлачу меттехь соцунг1а а йой, т1едиллар до царна, аш муха чекхдоккхур дара и дийцар шаьш хилча цуьнан автор. И тайпа болх д1абахьа мегар ду дешархой шина тобане бекъна, х1ора тобано шен дийцаран чаккхенан кеп юьйцуш. Цул т1аьхь хьехархочо деригге а дийцар д1адоьшу.
Кейс-технологин методаш дукхахьолахь хаарш сов дахарна т1ехьажийна йоцуш, дешархойн ладог1аран, дийцаран корматалла айъярна т1е тидам бахийтина ю. Урокашкахь таро хуьлу, хьехархочуьна дешархойн мотт бийцаран говзалла лакхаяккха. Проблемни хьал кхоллар а, оьшург лахархьама дешархошка шайга болх байтар а вовшахтухуш, цу шина некъах пайдаэцар гуш ма-хиллара, керланиг гучудалар иза бакъдарца нисло: цкъа хьалха хьехархочо ойлаяран а, бакъдаран кеп гойту, шолг1а — дешархоша шаьш я хьехархочун г1оьнца бакъдо, т1еч1аг1деш цхьаьна бакъдо. Ненан мотт 1амош, коьрта тидам т1ебахийта беза 1амор шардеш, ч1аг1деш г1о дечу тайп-тайпанчу шардаршна. Х1унда аьлча, цкъа делахь, орфографически, пунктуационни къамелан хаамаш караберзорна г1о деш хиларна а, шозлаг1а делахь, 1амош йолу грамматически материалаш дешархошна дика йовза аьтто цара беш хиларна а. Хаарш талларан технологех ю тестови технологи. Цуьнан коьрта 1алашо ю, дешархойн хаарш толлуш, х1ораннан ша-шеца беш болу болх кхин д1а а тобар. Тестировани д1аяхьаро ч1ог1а г1о до дешархошнан 1амийнарг т1еч1аг1деш а, хьалха 1амийначунна таллам беш а, керла тема йовзуьйтуш а.
И бакъдац. И ду цу шина а меттан цхьабосса бакъо хила еза бохург. Тахана вайн передачехь дакъа лоцуш ву Куршлойн районан «Машар» газетан коьрта редактор, яздархо, публицист — Кацаев Сайд-Хьасан. Сайд-Хьасан, дош хьоьга ду-кха. Нохчийн халкъан кица ду: «Мотт бу — халкъ ду, мотт бац — халкъ дац», — аьлла. Оцу дешнаша кхачош ду дерриге а. Нохчийн пачхьалкх. Суна таханлера сайн къамелехь нохчийн шина поэтан стихашца ала луур дара: Цуруев Шарип, Касумов Сайд-Мохьмад а. Оцу шина поэто дуьйцург бакъ лору ас, церан стихаш даггара язйина хиларх теша со, суна дагах кхета уьш. Шарипан «Нохчийн мотт» боху стихотворени тхо студенташ долуш язйина ю. Университетан учахь, арахь а цхьаъ нохчийн маттахь вистхилча эхь ду моьттуш хан яр-кха и, оьрсийн мотт бийцича дозалла ду хеташ. Цхьаьнггера юхалург баьккхина бацара, Кхоьллина хилла и вайн дайша азаллехь. Ас лору дуьненчохь мел долу меттанаш. Цу маттахь нанас со дуьххьара хьаьстина. Цу маттахь некъа дош дадас а кхайкхийна, Цу матто уггар а гергарчу сан синна Со генахь цхьаъ висча дог ойла айина.