Ненан мотт 1амош, коьрта тидам т1ебахийта беза 1амор шардеш, ч1аг1деш г1о дечу тайп-тайпанчу шардаршна. Сегодня я хотел бы представить вам пример эталонного выполнения задания по написанию сочинения на тему «Ненан Мотт Дахаран Хазна».
Нохчийн матттах лаьцна сочинени
Ненан Мотт — одна из самых известных чеченских народных сказок. Пусть Ненан Мотт Аганан Илли станет источником вдохновения и путеводной звездой в нашем развитии и росте. Главная» Новости» Сочинение 23 февраля на чеченском языке. Однако, поиск Ненан Мотт Дахаран Хазны не так прост, как может показаться. Сочинение по теме Ненан мотт-аганан илли 8 класс План 1 Маттах ляцна дош 2 Ненан мотт аган иллица бовзуьта буьйцу 3Дерзор.
Сочинение ненан мотт на чеченском
«Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка | Пример сочинения на тему "Ненан-мотт" на чеченском языкеДанное задание направлено на расширение словарного запаса, а также на развитие навыков написания. |
Сочинение по чеченскому языку ненан мотт кратко сочинение - Научные работы на | Сан ненан мотт включает в себя не только уважение к старшим, но и заботу о них. |
Ответы : пожалуйста сочинение ненан мотт | Сан ненан мотт – аганан илли – нохчийн мотт, уггаре а ширачех цхьаъ. |
МБОУ "СОШ №7 с. Ачхой-Мартан" им. С.С.Гайрбекова - Официальный сайт | Кхуьуш долчу чкъурана ненан мотт хьоьхуш хиларна, суна со ирсе хета. |
Сочинение на тему: «Ненан мотт сан дозалла» | Вокруг Ненан Мотт Дахаран Хазна раскинулась живописная природа, которая завораживает своей красотой и разнообразием. |
Сочинение на тему нохчийн мотт на чеченском
Шен ненан мотт халкъо сий ойбуш 1алашбахь. Главная» Новости» Сочинение 23 февраля на чеченском языке. Смотрите видео онлайн ««Ненан мотт» | О важности знания и сохранения родного языка» на канале «trk_put» в хорошем качестве и бесплатно, опубликованное 26 апреля 2024 года в 18:38, длительностью 00:17:33, на видеохостинге RUTUBE. Нохчийн махкахь нохчийн. Ненан мотт 1амош, коьрта тидам т1ебахийта беза 1амор шардеш, ч1аг1деш г1о дечу тайп-тайпанчу шардаршна. Многие сочинения вызвали познавательный интерес, содержали редкие, интересные факты об историческом прошлом нашего района.
Сочинение ненан мотт сан дозалла сочинение
Ненан Мотт Аганан Илли – это не только праздник, но и символ начала новой жизни. Заведующая отделом краеведческой литературы Бабуева Х. прочитала стихотворение А. Айдамирова «Ненан мотт» и Ш. Арсанукаева «Ненан мотт». Ненан Мотт проявляет высокую степень ответственности и преданности во всем, что делает. Нохчийн махкахь нохчийн. Оно должно быть написан про Великую Отечественную войну. Художник Ненан Мотт — талантливый мастер, способный передать свои эмоции и мысли через художественную форму.
Нохчийн халкъан иллешкахь ненан васт сочинение 9 класс
В этом плане показательно, что наряду с «Нана-латта» чеченцы употребляют также и выражение «Лаьтта Ненан кийра - Утроба Матери-хемли», имея в виду источник начала или конечный исход всего сущего. Язык матери или родной язык? Считается, что судьба всякого народа неразрывно связана с судьбой языка, и если исчезает тот или иной язык, умирает нация, и потому по видимому не случайно что именно язык матери для чеченцев стал тем, что у других народов называется просто «родным языком».
Она ушла в глухой лес, чтобы найти вдохновение. Там, среди шума листвы и пения птиц, она начала писать. Ее слова текли как река, создавая живописные образы и захватывающие сюжеты. Ненан погрузилась в свое творчество, забыв обо всем вокруг. Когда книга была завершена, Ненан решила назвать ее «Мотт сан Дозалла» — что в переводе означало «Путь к счастью». Ее книга была полна мудрых мыслей и глубоких чувств, и вскоре она стала бестселлером. Люди со всех концов земли приезжали, чтобы встретиться с Ненан и услышать ее истории. Ненан стала символом мудрости и вдохновения для многих.
Ее книги переводились на разные языки, и ее имя стало известно далеко за пределами ее родной деревни. Но несмотря на всю славу, Ненан оставалась скромной и доброй. Она продолжала писать, вдохновляя других своими произведениями. Таким образом, Ненан стала легендой своего времени, оставив незабываемый след в истории литературы. Ее творчество продолжает вдохновлять и учить людей, напоминая о важности мудрости и доброты. Мне нравится1. Не нравится557 Вариант 2 В тихом уголке старого города жила девушка по имени Ненан. Она была известна своими невероятными способностями к ткачеству и вышивке. Ее работы украшали дома местных жителей и привлекали внимание туристов. Ненан была не только мастером своего дела, но и обладала удивительным чувством красоты и гармонии.
Однажды Ненан решила создать особенную работу, которая стала бы воплощением ее мечты о совершенстве. Она выбрала самые тонкие нити и самые благородные оттенки, чтобы создать шедевр, который оставил бы людей в восторге. Неделя за неделей Ненан ткала и вышивала, погружаясь в свое творчество с таким упоением, что время казалось останавливалось. Когда работа была завершена, все вокруг захватывало дыхание от великолепия увиденного. Ненан создала нечто такое, что никто из присутствующих не видел раньше. Ее ткацкий шедевр был настолько потрясающим, что слова не могли передать всей его красоты и величия. Ненан назвала свое произведение «Мотт сан Дозалла» — что-то невероятное, неописуемое и возвышенное. Это было не просто полотно, а истинное произведение искусства, которое вдохновляло и возвышало всех, кто смотрел на него. С тех пор «Мотт сан Дозалла» стало символом совершенства и красоты. Работа Ненан стала легендой, и ее имя было запечатлено в истории как великой мастерицы, способной создать нечто великолепное и неповторимое.
Таким образом, история Ненан и ее «Мотт сан Дозалла» напоминает нам о том, что истинное искусство способно вдохновлять, возвышать и оставаться в сердцах людей навсегда. Мне нравится627 Не нравится315 Вариант 3 В тихом уголке старого парка стоял древний фонтан, окруженный густыми зелеными кустами. Вода из него текла тонкими струйками, создавая музыку, которая наполняла весь парк своим мелодичным звучанием. Люди приходили сюда, чтобы насладиться этой тишиной и красотой, чтобы забыться в мире своих мыслей и чувств. Однажды вечером, когда солнце уже скрылось за горизонтом, в парк пришел молодой парень по имени Александр. Он был студентом литературного факультета и всегда мечтал написать что-то по-настоящему великое. Он сел у фонтана и закрыл глаза, погружаясь в свои мысли. Вдруг, словно вдохновение сошло на него, он начал писать. Его рука легко скользила по бумаге, слова текли как вода из фонтана, создавая картины историй, которые он только что придумал. Александр писал и писал, пока ночь не окутала парк своим темным покрывалом.
Когда он закончил, он осознал, что это было нечто удивительное, что он только что создал.
Шен ненан маттаца кхуьуш ю къоман культура, литература, искусство. Ала деза, къоман уггаре а еза, уггаре а сийлахь хазна ю оцу къоман Мотт. Буьйцучу маттаций бен цхьа а х1ума дийца йиш яц вайн, цхьана а х1уманах лаьцна х1умма а ала а, дийца а адамийн таро хир яцара, буьйцуш болу аьзнийн мотт ца хилча. Мотт- иза къоман са, адамаллин куьзга ду, массочу х1уманан а бух бу. Цуьнца доьзна ду халкъан дерриге а дахар: уьйраш, болх, гергарло, хазахетар, халахетар, сий, яхь, хьекъал, кхетам. Халкъан кица дало лаьа суна кхузахь: « Мотт бу-къам ду, мотт бац-къам дац».
Сецна бакъ ду, мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вай къоман сий дужур ду. Вай нохчий ду.
Боккха ницкъ бу цуьнан адамийн кхетам кхиорехь. Шийлачу дийнахь кхеттачу малхо дохдо дуьне санна, дог дохдо ненан маттахь аьллачу дашо. Мел дийцича а, дийцина ца валлал дукха довха дешнаш ду ненан маттах ала. Муьлххачу хенахь а, муьлххачу дахаран муьрехь а адамашна, къаьсттина т1екхуьучу т1аьхьенна, шайл хьалха гулдина хаарш оьшу. Дукхахьолахь и хаарш, хаарех пайдаэцар, оьшучу барамехь лелор кхочушдо хьехаран а, 1аморан а маьхькамашкахь, ишколашкахь. Цу маьхькамашкахь и инзаре а, чолхе а хаарш, 1илманан баххаш т1ехь дешархошна д1алуш, хьоьхуш къахьоьгуш ву хьехархо. Заманан денна хийцалуш лаьттачу хьелашка хьаьжжина, Нохчийн Республикин Дешаран Минисерствос т1е а эцна, ч1аг1йина йолу керлачу программаша вайна, хьехархошна т1е декхар дуьллу ишколехь ненан мотт а, ненан меттан литература хьехаран г1уллакхаш кхин а тодан, лакхарчу т1ег1ан т1е даха а.
Дешаран декъехь хуьлуш мел бакхий хийцамаш белахь а, хаарш д1адаларан а, т1еэцаран а, т1екхуьу чкъор кхетош-кхиоран кеп урок хилаза ца йолу. Ткъа таханлерачу дийнахь пачхьалкхан т1едахкаршца ламасталлин йолчу урокан кеп хийцина, керлачу лехамашца д1аяхьа еза. Методика хийца еза, цу юккъе керла технологиш ялош. Хьехархочо урокана х1отточу 1алашонах, хоржучу коьчалх, нийса билгалдинчу методически некъех дозуш хуьлу цуьнан жам1аш а, 1аморан а, кхетош-кхиоран дикалла а. Х1инцалера урокаш къаьсташ ю вовшахтохаран кепаш тайп-тайпана хиларца: семинараш, лекцеш, ловзарш, конференцеш и д1. Кхузахь а цхьацца кхачамбацарш хила тарло: билгалйинчу темин 1алашоне кхачарехь долу хаарш къасто цахаар, урокийн цхьацца долчу дакъошка тидам тоъал цахилар, дешархой дешарна т1еберзон хьелаш цакхоллар, урокан кхетош-кхиоран дакъа тидаме цалацар. Ткъа таханалерачу дийнахь, х1ора дешархо тидаме а лоцуш, урокашна т1ехьажам хила беза. Х1инцалерачу урокан кеп билгалйийриг ду: хаарш даларан декъехь дан дезарг билгалдаккхар, дешархошна тоъал хаарш далар, тайп-тайпана болхбаран кепаш йовзийтар; 1амош долчуьнан чулацамца йог1у кепаш а, некъаш а харжар, дешрхошна кхачаме хаарш луш долу болх вовшахтохар, дагалаьцнарг кхиамца, дика жам1аш долуш чекхдериг хиларан тоьшалла а луш; ненан матте, 1амабаре лаам кхуллу 1аморан кепаш харжар. Урокехь дешархоша дечун нийса мах хадо хаар, муьлхачу жам1ашка сатийса йиш ю урокан юьхьехь д1ахаийтар; болх бан дог доуьйту хьелаш хилийта хьовсар, кху кепара юкъаметтигаш шайца йолу — хьехархо-дешархо, дешархо-дешархо, дешархо-хьехархо.
Тахана хьехархо вац гуттар а дешархошна дийца дезарг. Дешархой бу шайна хьалха лаьттачу хаттаршна жоьпаш лохуш, лехамийн новкъахь алссам къахьега дезаш. Вайн, хьехархойн декхар — уьш цу новкъа бахар, цаьрга шайн хаарш гулдайтар. Цхьана низамехь теманашца нисйинчу урокаша таро ло, х1ора темина хаттар къасто, цу темина йог1учу урокийн тайпанаш харжа, уьш вовшашца йоза. Урок вовшах тухуш билгалдан деза: урокехь кхочушдан деза 1аморан а, кхетош-кхиоран а декхарш; дешархошна хаа деза, муьлхачу жам1ашка дог даха йиш ю, муьлхачу лакхене кхача йиш ю; керла тема йовзар халонга дерзон тарлуш хилар; йийцаре еш йолчу материалаца дог1у методически некъаш; 1аморехь оьшуш болу г1ирсаш; ц1ахь бечу белхан чулацам, барам, кхочушбаран кепаш. Урокан кеп хоржуш тидаме эца деза дешархойн хаарш. Ледара а, дика а доьшуш болу дешархой саццаза тидамехь латторо аьтто бийр бу сатийсинчу жам1ашка кхачарехь. Тайп-тайпанчу белхийн кепех пайдаоьцуш вовшахтоьхначу уроко г1о дийр ду эвсаре а, пайде а хин йолчу кепара урокан хенах пайдаэца, дешархоша ц1ахь дечу дешаран барам харжа а. Уьш хила тарло: урок-тобанашкахь болх бар; урок-1аморан дарс; урок-кхетор; урок-гайтам; урок-проектни хьесапаш кхочушдар; урок-талламаш бар.
Иштта д1ахьош болчу балхо кхачаво х1инцалерачу лехамашка, кхиадо юкъара дешаран дараш а, хаарш а УУД. Кху кепара болх баро г1о до хьехаран шайн зеделла ц1ераш, технологин кепаш юкъаяло: кхиош-1аморан, могашалла ларъяран, информационно-коммуникационни, 1оттабаккхаман-диалогин, дешаран проектированин, интерактивни технологеш и. Нохчийн меттан хьехархошна царех пайдаэца хало ду, х1унда аьлча т1ехьажа г1ирс бац, интернет чохь а нохчийн маттахь хаамаш к1еззиг бу. Делахь а, массо хьехархо лехамехь хила веза, массо аг1ор керлачунна т1екхиа г1ерташ.
Ненан мотт – аганан илли
В Грозном назвали победителей конкурса сочинений на чеченском языке | ИА Чечня Сегодня | Ненан мотт аганан илли собрали все свои силы и вызвали на помощь дружественных существ и волшебников, которые рисковали своей жизнью, чтобы защитить эту священную землю. |
Как написать сочинение по чеченскому языку - С вы сильны как никогда! | Сан ненан мотт включает в себя не только уважение к старшим, но и заботу о них. |
По чеченскому языку ненан мотт кратко
Пожаловаться Дорогие друзья! В актовом зале ГБУ «Грозненский центр социальной помощи семье и детям», прошло мероприятие, приуроченное ко Дню Чеченского языка «Ненан мотт». Родной язык - это важная часть национальной культуры, достояние народа, особенность идеологии и мышления чеченцев. Кадыровым Дала газот кобал дойла цун!
Заведующая отделом краеведческой литературы Бабуева Х. Айдамирова «Ненан мотт» и Ш. Арсанукаева «Ненан мотт».
Шен мотт ца безачунна шен къам а, мохк а безар бац. Цуруев Ш. Акха яр санна и ца баьлла бацалахь, Боьжна бац стиглара, эцна бац базарахь. Цхьаьнггера юхалург баьккхина бацара, Кхоьллина хилла и вайн дайшна азаллехь.
Ас лору дуьненахь мел долу меттанаш, Нохчийн мотт даима сан оьзда дозалла 1ожаллин цамгаро д1алаьцна меттахь 1аш Цу маттахь дийр ду ас весет а доьзале… Муха хир ву дуьненахь уггаре а сийлахьчу Ненан мотт цабезарг и бийца цалуург, и къен хетарг. Мел халахеташ делахь а, ишттанаш а нисло вайна юкъахь. Цхьаццаволчо дозаллица къамел до, шена ненан маттахь еша а, яздан а ца хаьа, бохуш. Ткъа дуьненахь а воккхачу оьрсийн яздархочо Л.
Толстойс аьлла хилла: «Нохчийн мотт уггаре а хазачу а, хьалдолчу а меттанех цхьаъ бу, нагахь кхоччуш дика иза хууш хьо велахь». Ненан мотт…Доккха маь1на лоцу оцу шина дашо шайна чу.
Цуьнан марзонца, и безаш кхиина волу дешархо, дешна ваьллачул т1аьхьа и бийца хууш а, лууш а хила веза. И бийца хууш а, лууш а хилча бен цо и буьйцур бац. Бийцича бен и кхуьур бац, бехар а бац, т1ахьене д1акховдо ненан мотт хир бац. Вайн нохчийн мотт, яхь, г1иллакх, оьздангалла юха денъярехь, вайн къам ч1аг1дарехь къахьоьгуш волчу Нохчийн Республикин куьйгалхочунна Кадыров Рамзанна а, нохчийн меттан сий-пусар деш, и мотт безаш, шен ницкъ ца кхоош иза берашна 1амош волчу массо а хьехархочунна, даггара баркалла ала лаьа. Ненан мотт кхио а, цуьнан сий-пусар дан а, дайх дисина оьзда г1иллакхаш лардан а Дала хьекъал а, хьуьнар а, могашалла а лойла вайна. И бохург цхьа а лар а йоцуш, т1 аьхьадисина цхьа цуьрриг х1 ума а доцуш стаг вар ду. Доьзал — и доь х1 у хилар, доь долор ду. Доьзал — иза боьрший, стей ши адам дино а, шен къоман 1 адато а ма бохху, цхьаьна даха а, шайн т1 аьхье йоло а вовшахкхетар ду.
Нохчийн 1 адатехь доьзал да-нана, бераш хилла ца 1 а. Доьзал — иза да, нана, бераш, церан деда, денана, дейижарий, девежарий, цаьрца цхьаьна тховк1 елахь, я кертахь 1 аш болу чоьхьара кхин гергара нах а бу. Цо чулоцу цхьана дех схьабевлла шича-маьхчаллехь болу гергара нах. Доьзал, массо а декъашхо меттахь волуш, буьззина а, я буьззина боцуш а т1 ера да, я нана д1 аяьлла; я ший а д1 адаьлла гергарчу стага дола деш хила тарло. Бакъду, доьзал алар нийса хир ду, нагахь цхьаьна дехачу адамийн, ц1 ийца гергарло хилла ца 1 аш, оьздангаллин мехаллех болу кхетамаш цхьатера а, вовшашна юккъехь сий-ларам а хилахь. Доьзал кхоллар а, иза кхетош-кхиор а стагана дахарехь т1 ех1 уьттучу зерех уггаре коьртачарах цхьаъ ду, х1 унда аьлча, Дала боху Шен Сийлахьчу Къуръанчохь, Ша адаме хаттам бийр болуш кхо х1 ума ду: адамах шех а цо лелийнчух, дийдинчух … , цуьнан доьзалх а, цуьнан даьхнех а. Цундела шен доьзал дас, я нанас охьатасар, я к1 езиг х1 ума бахьанехь вовшах а къаьстина, шайн берийн дахар дакъаздаккхар доккха къа ду. Доьзал — иза шина аг1 ор долу жоьпалла ду: денненан берашна хьалха, берийн дений-нанний хьалха. Lен-ненан жоьпалла хьалххехь д1 адолало, бер дуьненчу даларца. Оцу дийнахь дуьйyа д1 адоло дезаш ду иза кхетош-кхиор.
Бераца доьзна цхьа а х1 ума а дац к1 езиг. Цундела бен а доцуш хьежа мегар дад оцу г1 уллакхе. Бер дуьненчу даьлча, цунна ц1 е тиллар т1 едужу дена, нагахь дийна велахь дедена а. Ц1 е тилларх лаьцна цхьа стихотворени ю Дикаев Мохьмадан. Цу т1 ехь винчу к1 антана ц1 ераш къестош ден доттаг1 ий бохкуш, цхьана воккхачу стага олу: Цхьана а деших, ахчанах эца а, терзанца оза а йиш йоцу хазна ю ненан мотт. Дуьненан къаьмнех вай къасториг а, вайх къам дийриг а — иза нохчийн мотт бу. Цунах доьзна ду вовшийн уьйраш, гергарло, хазахетар, халахетар, халкъан сий, къонахчун яхь, адамаллин хьекъал, кхетам… Мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду. Ненан мотт хIора къоман а, хIора халкъан а культурин бух хиларе терра, иза мелла а кIорггера дика Iамор вайн хIоранна а декхар ду. Оцу хьокъехь нийса яздина ненан маттах лаьцна яздархочо К. Паустовскийс хIара дешнаш: «ХIора стеган а шен маттаца йолчу юкъаметтиге хьаьжжина, цуьнан культурин барам къастийна ца Iаш, цуьнан граждански мехалла кхоччуш нийса къасто мегар ду.
Шен махке бакъ болу безам хила йиш яц матте безам боцуш.
«Бекалахь, ненан мотт, тахна»
-Ненан мотт бицбиначунна х1ун та1зар хуьлу боху? оьзда мотт сочинение 8 класс. Created by mansurakhm2312312312. literatura-ru. Ненан мотт ларбеш ца хилча, цуьнан сий деш ца хилча, къам д1адолу. Ненан мотт аганан илли – это великолепный чеченский язык, который имеет богатую историю и культурное наследие. Ненан мотт сан дозалла сочинение. Чеченский язык является одним из древнейших языков нашей страны. Он богат и красив, полон выразительности и глубины.
"Ненан мотт" (Рамазан Берзлоев)
Пример сочинения на тему "Ненан-мотт" на чеченском языкеДанное задание направлено на расширение словарного запаса, а также на развитие навыков написания. Ненан мотт язло сан цІийца, Ненан мотт бека сан сица, Сан бакъо ю иза бийца, Сан бакъо ю цунах дийца, Амма яц бакъо и хийца. Нохчийн махкахь нохчийн. Оно должно быть написан про Великую Отечественную войну. Шен ненан мотт халкъо сий ойбуш 1алашбахь.
Нохчийн халкъан иллешкахь ненан васт сочинение 9 класс
Масала 15 предложенехь «йиш йоьхна» боху фразеологизм ялайо автора. Оцу меттан г1ирсо вайна хоуьйту, Вадуд цхьана х1уманна сагатдеш хилар. Цу тайпа текстера масалшка хьаьжча, вайн т1еч1аг1дан йиш ю нохчийн мотт «башхачу жовх1арех юьзна йоккха хазна» хилар. Услара шен дешнашкахь боху: «Нохчийн мотт къен хетар даржош берш цунах цхьана а кепара кхеташ боцу нах бу. Мелхо а, и мотт, шен г1оьнца адаман ойланан уггаре к1орггера аг1онаш а йийцалур йолуш, ч1ог1а хьалдолуш бу». Цуьнан дешнашца реза ца хила хала ду. Муьлхха ойла, синхаам, хьайна хетарг нийса а,говза а гайта йиш ю вайн маттахь тайп-тайпанчу г1ирсех пайда а оьцуш: метафорех, эпитетех, дустарех и д1. Оцу г1ирсех шуьйра пайдаэцна Ахмадов Мусас шен текстехь. Масала 26 предложенехь ялийна «т1ера б1аьрг д1а ца боккхуш» фразеологизм. Цуьнца автаро исбаьхьчу кепехь гойту вайна текстан турпалхо леррина шена гучу суьрте хьоьжуш хилар. Текстан 27 предложени ешча кхин цхьа суртх1отторан г1ирс карабо вайна « кхохкийна юьхь» боху эпитет.
Оцу эпитетах пайдаэцарца гойту вайна яздархочо Леча шена гучух ч1ог1а цатам хилла, реза воцуш хилар. Цул совнаха кхузахь хаало вайна иза нахах дог лозуш, къинхетаме стаг хилар. Вайна ма-гарра Ахмадов Мусас шен текстаца тоьшалла до нохчийн мотт хаьлдолуш а, хаза а хиларан. Къинхетам — иза адаман синхаамех коьртачарехь цхьаъ бу. Кхечу адамна, гонахарчу 1аламна хуьлуш йолу г1ело бен ца хеташ, дог лазар ду аьлла, хета суна иза. Сан кхетамехь къинхетаме стаг иза , ас лакхахь ма-аллара кхечуьнга деанчу вуонна юьстах а ца лаьтташ, цуьнан дог оьцуш, дашца а, г1уллакхца накъосталла деш верг ву. Масала Абубакарова П. Хеда къинхетаме хилар ду иза. Яздархочо вайна иза гойту 9 предложенехь. Дахарера масал далош, лакхахь ялийна ойла т1еч1аг1ъеш, ала лаьа вайн паччахьах дош.
Цомгушчарна, мискачарна г1о деш, царех дог лозуш, царна г1о-накъосталла деш схьавог1уш ву Рамзан Ахматович.
Стаг мел оьздангалла, гIиллакх долуш я лакхарчу даржехь хиларх ненан мотт кхоччуш ца хаахь цуьнан мах хадабойла дац. Нийса ца лоь аьлла хета нохчийн мотт къен бу, бийца хала бу олуш хезча. Къайле яц, нохчийн мотт сийлахь-баккхийчу Iилманчаша, яздархоша шена тIе тидам бахийтарца теллина а, хьалдолуш лерина а хилар. Мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду. Ненан мотт хIора къоман а, хIора халкъан а культурин бух хиларе терра, иза мелла а кIорггера дика Iамор вайн хIоранна а декхар ду.
Оцу хьокъехь нийса яздина ненан маттах лаьцна яздархочо К. Паустовскийс хIара дешнаш: «ХIора стеган а шен маттаца йолчу юкъаметтиге хьаьжжина, цуьнан культурин барам къастийна ца Iаш, цуьнан граждански мехалла кхоччуш нийса къасто мегар ду. Шен махке бакъ болу безам хила йиш яц матте безам боцуш. Муьлхачу а къоман коьрта билгало а, къам шен амалх, гIиллакхех, эхь-бехках, Iадатех ца долуьйту мокхазан чIагIо а ю мотт. Цунах херделла адам, лакхахь хьахийначу сийлаллех хер ца луш ца дуьсу. Ткъа мотт бицбинчо шен кхерч, ша схьаваьлла бух, дайн мохк бицбо.
Цунна шен селханлера де а, кханенга боьду некъ а ца хаьа. Цундела ларамаза дац вай тахна дуьйна Iадаташ, эхь-бехк, ийман меттахIоттор ненан мотт кхиорна, марзбарна тIера дIадоло деза бахар а.
Веза-Воккхачу Далла кхоьллина вай нохчий: цо делла вайна нохчийн сибат; цо делла вайна нохчийн г1иллакхаш, ламасташ; цо белла вайна Нохчийн мотт! Со йинчу, х1ара дерриг а Дуьне вайна совг1атанна деллачу, вайн цхьаъ бен йоцчу, кхин хилла йишйоцчу сан Ненан мотт-х1ун хир ду цул деза, цул сийлахь,цул хьоме?! Нохчийн мотт —вайн къоман аз ду, вайн къоман илли ду, вайн къомон назма ю. Ненан матто вай 1амадо Даймохк беза. Цо 1амадо вайна дуьненан а, адаман а хазалла йовза. Дуьйцийла йоццуш, шен мотт ца хуу стаг даима юьхь1аьржа хир ву, шен къоман хьалха хилла ца 1аш, кхечу къаьмнашна хьалха а, х1унда аьлча цунна евзар яц къоман синан к1оргенаш, бевзар бац цо луш болчу кхачанан чам. Муьлхха а стаг цу хьолехь хилар, яхь цахилар, ледара хилар ду. Иштта ца хила, суна хетарехь, йохье а дуьйлуш, 1амо беза вай вайн дайша, наноша хьост санна, ларбеш, ц1ена латтийна вешан ненан мотт.
Дуьненах дехачу х1 ора къомана а шен мотт белла Далла. Шен ненан маттаца кхуьуш ю къоман культура, литература, искусство. Ала деза, къоман уггаре а еза, уггаре а сийлахь хазна ю оцу къоман Мотт. Буьйцучу маттаций бен цхьа а х1 ума дийца йиш яц вайн, цхьана а х1 уманах лаьцна х1 умма а ала а, дийца а адамийн таро хир яцара, буьйцуш болу аьзнийн мотт ца хилча. Мотт - иза къоман са, адамаллин куьзга ду, массочу х1 уманан а бух бу. Цуьнца доьзна ду халкъан дерриге а дахар: уьйраш, болх, гергарло, хазахетар, халахетар, сий, яхь, хьекъал, кхетам.
Халкъан кица дало лаьа суна кхузахь: " Мотт бу-къам ду, мотт бац-къам дац". Сецна бакъ ду, мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вай къоман сий дужур ду.